Andrea Palladio, Italiaans architect, theoreticus en publicist. De belangrijkste architect van de late renaissance, maakte een diepgaande studie van de klassieke architectuur en van de werken uit de hogere renaissance, met name van Michelangelo. Hij beïnvloedde zowel door zijn bouwwerken als door zijn geschriften de verdere ontwikkeling van de Europese bouwkunst. Het merendeel van zijn gebouwen wordt gekenmerkt door grote harmonie en eenvoud in de proporties. Voor de gevels van zijn Palazzi en kerken gebruikte hij de kolossale orde.
Nadat de overzeese handel was ingestort en series van militair falen waren gevoerd, viel Venetie terug op zijn eigen regio, het Veneto. De grootste stoot tegen de economie veroorzaakte een agrarische ontwikkeling op het platteland. Dit leverde een mogelijkheid om te investeren in de handel. De Veneto verschilt van de andere villas in Italie, omdat de economische omstandigheden de functie hebben vastgelegd.
Venitianen richten zich op textielfabricage, landbouw en luxegoederen. Rond Venetie werden moerasgebieden drooggelegd voor de landbouw en er moest woonruimte komen voor de nieuwe bewoners die zich hier wilden vestigen. De bouwexplosie vond plaats in de 16e eeuw en Palladio met zijn praktische geest en zijn gevoel voor schoonheid voldeed bij uitstek aan de behoefte van zijn Venetiaanse opdrachtgevers.
In de historie van de italiaanse villa was de intentie rust en ontspanning in de trant van de natuur. De Veneto villa daarentegen was een boerderij voor arbeid. Er ontstond een nieuwe interesse in het agrarische leven en het werd ervaren als een heerlijke en goddelijke beleving. Door de welvaart op het land, was het moeilijk te geloven dat er meer geld verdiend kon worden buiten de agrarische werkzaamheden. Het nuchtere uiterlijk van de villa is in overeenstemming met het ideaal van Vita Sobria (gepubliceerd op advies van Alvise Comaro halverwege de 16e eeuw). Volgens Palladio waren de huizen die antiek genoemd werden gebouwd zonder decoratie. Er ontstond een idee om de villa te zien als een object en het werd vervolgd in een serie objecten. Op deze manier verdween zijn persoonlijkheid tot een bepaald punt in het werk.
VILLA EMO LANDSCHAP EN SITUATIE
Leonardo di Giovanni Emo erfde als kind een uitgebreid landgoed met een villa. Reeds van het begin van de 16e eeuw streefde de familie Emo ernaar deze landerijen de cultiveren, maar het was pas 2 generaties later, in 1558, dat een afstammeling besloot een nieuwe villa op het landgoed te laten bouwen. De villa is sindsdien in de handen van de familie gebleven, wat waarschijnlijk de goede staat waarin het gebouw zich nu nog bevind verklaart. Villa Emo is een van de beste voorbeelden van het ‘’barchesse’’ type verwerkt in een villa. Het is ook een van de weinige gebouwen waarbij het ontwerp en de indeling zoals gepubliceerd in de “Quattro Libri” (die in 1556 verscheen en nog steeds in de handen van familie Emo is) nauwkeurig gevolgd zijn.
De zichtlijnen zijn in villa Emo door middel van een assenkruis weergegeven (zie tekening hieronder)
1 zichtlijn geeft het agrarisch programma weer (groen) de andere zichtlijn geeft het cultuurlandschap weer (rood). Door de zichtlijnen te laten geleiden met de populieren lijkt het net of het land van de eigenaar tot aan de horizon reikt. (zie afbeeldingen hieronder)
Palladio’s villa's zijn zowel op een plat landschap gesitueerd als op een heuvel of berg. Een van de villa's op een vlak landschap is villa Emo. Dit is een voorbeeld van een compleet ontwerp op een as. Het ontwerp vertoont veel elementen van Palladio’s vocabulaire, die gebruikt werd om huizen, tuinen en landschappen in relatie te brengen.Hierbij was de functie van de villa's meestal ondergeschikt aan de compositie. Hieronder zijn een aantal villa's van Palladio te zien:
De raison d^etre van de Veneto Villa was reclame vanuit het platteland. Vanuit dit perspectief was de eigenaar van de villa centraal in het uitzicht. De originele lay-out van de voortuin is onbekend, echter wordt er gesuggereerd dat het een open ruimte betrof. Een open voortuin verzekerde namelijk dat de villa van veraf gezien kon worden en dat het een groots uitzicht had over de velden. Deze velden waren voornamelijk gemaakt volgens de Romeinse ‘’Centuratio’’, welke nog steeds bestaat in een primitieve vorm. Dit systeem bestaat uit vierkanten van 625 x 625 meter. Hieronder is een luchtfoto te zien van de villa met een deel van de tuin:
De moestuin is gesitueerd aan de rand van de tuin en gecamoufleerd door hoge heggen en boven. De bomen die zich op de assen van het gebouw bevinden hebben een belangrijke functie. Zij zijn een onderdeel van de elementen in de tuin (denk verder aan lage muurtjes, poortjes en bomen) die het uitzicht dwingt naar de horizon. Door de tuin, het huis en het landschap op deze manier te linken verkrijgt men een esthetisch uitzicht. De zichtlijnen van de loggia en hal zijn ook in deze richting geschakeld, namelijk richting de toegangswegen van het landschap. Het landschap en de villa vallen hierdoor samen in een architectonisch gebouw.
VILLA EMO EXTERIEUR
De villa word geflankeerd door twee eenvoudige zijvleugels, die beide eindigen in een duiventil. (zie afbeelding hieronder)
Deze torenachtige constructies dienen als tegengewicht van het dominerende centrale gedeelte, en om de lagere zijvleugels een einde te geven. Bovendien vangen ze de blik van de toeschouwer en leiden die naar het belangrijkste deel, het woongebied van de bewoners. Het fronton met beelden benadrukt de gevel. De functie van de villa wordt nog geaccentueerd door een veel gebruikte techniek van Palladio, hij verheft het middenblok t.o.v. de andere delen door het op een sokkel te zetten. De trap die naar de portiek zou moeten voeren, is hier vervangen door een helling die tevens dienst kan doen als dorsvloer. (zie afbeelding hieronder)
De ongebruikelijk lange zijvleugels zijn een teken van voorspoed. Dit is de enige manier waarop het succes van de familie Emo wordt uitgedrukt aangezien verder nergens luxe is te ontdekken. Het idee van de “heilige landbouw” schakelde elke verheerlijking van de landheer uit.
De villas zijn gebaseerd op 3 kenmerken van Palladio:
1. Rekenkundige verhoudingen
· Samenhang binnen het gebouw
· Volumetrische grootte
· Individuele ruimtes
2. Dramatisch exterieur
· 3-verdeling in de entree
(3 verdeling in aanzicht van hoofdgebouw van villa Emo)
· Griekse kenmerken (ornamenten op hoofdvolume bijvoorbeeld)
· Dubbele kolomlagen
3. Economisch materiaalgebruik
· In Venetie, waar de eigenaren van de villas van Palladio vandaan kwamen, werden de paleizen met zo duur mogelijke materialen gebouw en bekleed, wat in groot contrast is met de villas van Palladio, waar zoveel mogelijk gebuik werd gemaakt van economische materialen.
In villa Emo gebruikte Palladio voor de muren baksteen wat werd afgewerkt met stucwerk in plaats van marmer. Ook zijn de ornamenten aan zuidzijde van het gebouw gemaakt van terra cotta inplaats van dure stenen. Echter zijn deze duurde materialen wel gebruikt aan de noordkant van het gebouw vanwege het weer. Als laatst zijn de architraven die de frontons ondersteunen gemaakt van hout wat gestuct is in plaats van steen.
De entree versterkt de status van het gebouw en wekt een goddelijke status voor de eigenaar. Het familiewapen is dan ook verwerkt in de voorgevel van het gebouw. De entree is naar achteren geplaatst (substractie) en wordt geaccentueerd door de trap. (zie afbeelding hieronder)
De treden zijn zo geconstrueerd dat het gebouw opgetild word van het landschap. Dit levert drie voordelen op. De bediendes wonen nu onder het huis in plaats van aan of tegen het huis en er is een beter overzicht over het landschap waardoor het behaaglijker word. Hierdoor krijgt de villa meer status en lijkt het alsof hij het landschap beheerst. Ook was dit tegen overstroming van de “rijke” ruimtes.
Villa Emo is opgebouwd volgens het arcadische ideaal. Namelijk wat verloren gaat aan de buitenkant valt terug te winnen in het interieur. In de versieringen aan de muren van de ontvangstkamers kon het ideaal van het plattelandsleven opnieuw gecreëerd worden en werd het landschap hersteld naar zijn arcadiaanse betekenis. Arcadia, als de perfecte illusie, was dus toegevoegd aan de villa.
VILLA EMO INTERIEUR
Het interieur is in tegenstelling tot het exterieur erg luxe uitgevoerd. In de ruimten van de eigenaren zijn de wanden versierd met fresco’s die door de Italiaanse schilder Giovanni Battista Zelotti (een bekende van Palladio die in meerdere van zijn villa’s fresco’s heeft gemaakt). Het interieur is nog bijna niet veranderd sinds de villa gebouwd is. Dit komt voornamelijk door het feit dat de villa al die tijd in handen van de familie Emo is gebleven. Sinds kort is de villa verkocht. Hieronder vind u een aantal afbeeldingen van de fresco's in villa Emo:
In de villa is er een duidelijke scheiding tussen dienende en bediende ruimtes. Ze worden als volgt ingedeeld:
Laag, aan het oog onttrokken ruimtes:
· Kelders
· Voorraad
· Keukens
Hoger, in het zicht gelegen ruimtes:
- Slapen
- Eten
- Gasten ontvangen
Kleine ruimtes:
- Opslag ruiter benodigdheden
- Opslag dagelijkse benodigdheden
- Studeervertrek
- Bibliotheek
De hoofdruimte van het gebouw is de hal, welke vierkant is. In deze hal worden feesten, voorstellingen, bruiloften en recepties gehouden. Na de hal komt men in de privé vertrekken. De hal werd gezien als het dorpsplein van het huis, het centrum van administratie en entertainment, evenals het forum* in oude steden. De villa staat centraal in het land en de hal staat centraal in de villa wat de hal en loggia de pracht van het geheel maakt. In de afbeelding hieronder is de loggia weergeven in het blauw en de hal in het geel.
*Forum: Oud Grieks woord voor een publieke plek, waar iedereen met elkaar van gedachten kan wisselen.
De locatie van de trap is erg belangrijk in de compositie van Palladio’s Villa’s. De huizen met één begane grond hebben een smalle/kleine trap, omdat deze geen belangrijke functie hebben. Deze diende enkel voor de dienaren. Huizen met twee begane gronden hebben ovale trappenhuizen, recht achter de voorgevel. In deze huizen is de hal een vierkante hal met vier kolommen. In villa Emo is de eerste situatie, met één begane grond, van kracht.
forum: dit is de latijnse benaming, de griekse benaming zou agora geweeest zijn
BeantwoordenVerwijderen